3 Nisan 2013 Çarşamba

bize her yer Manhattan;

Kızılderililer ya da Amerika Yerlileri, Sibirya kökenli Eskimo - Aleut halkları dışında kalan bütün Amerika yerlileri için kullanılan ortak birleştirici ad. Dilce birbiriyle akraba olmayan iki ayrı ana grupta toplanırlar: Sibirya kökenli olan Na-Dene dilleri ile Na-Dene dilleri dışındaki bütün Kızılderili dillerini içeren Amerind dilleri. Alaska yerlileri adı Alaska'da yaşayan Eskimo-Aleut halklarını ve Kızılderilileri topluca nitelemek için kullanılır. 

ABD'nin diğer eyaletlerinde Native Americans, American Indians ya da kısaca Indians Kanada Yerlileri (Aboriginal peoples ) adı Kanada'da yaşayan Eskimo-Aleut halklarını (İnuit), Kızılderilileri (First Nations) ve Métisleri topluca nitelemek için kullanılır. Çoğu anasoylu ve avcı ve toplayıcı, bazıları Olmekler ve Mayalar gibi Mezoamerika Kızılderilileri mısır, Keçuvalar ve Aymaralar gibi Güney Amerika Kızılderilileri patates tarımını keşiften önce de yapan halklardır. Kuzey Amerika'da Kızılderililer sınırları belirli kısıtlayıcı özel yerleşimlerde yasal olarak toplanırlar ve bu yerlere Amerika Birleşik Devletleri'nde Kızılderili rezervasyonu (Indian reservation), Kanada'da ise Kızılderili rezervi (Indian reserve) adı verilir.


Kızılderililerin nasıl adlandırılması gerektiği hâlâ tartışma konusudur (en:Native American name controversy). Türkçe Kızılderili adı İngilizce Redskin («kızıl deri») adının çevirisidir ve dünya dilleri arasında ayrıca Farsçada da (سرخ‌پوست surḫ-post) kullanılır. İngilizcedeki Redskin nitelemesi harfiyen İspanyolca Piel Roja adlandırmasından çeviridir ve bu İspanyolca ad, Kristof Kolomb'un 1492 yılında Hindistan sandığı yere ilk ulaştığı nokta olan Karayipler'in (hâlâ Batı Hint Adaları West Indies olarak da bilinir) yerli halklarından Taynoların vücutlarını Bixa orellana tohumuyla boyamasından kaynaklanır. İngilizcede ayrıca Red Indians («Kızıl Hintliler») adı da geçer fakat o kadar yaygınlaşmamıştır ve en:Redskin (slang) adı da günümüzde yalnızca argo olarak kabul edilmektedir. Türkçedeki Kızılderili adı ise argo değildir. Amerika yerlileri ya da kısaca Yerliler: Amerika Birleşik Devletleri'nde Native Americans («Yerli Amerikalılar»), American Indians («Amerika Hintlileri») ya da yaygın biçimde kısaca Indians («Hintliler») olarak adlandırılır ve yalnızca Kızılderilileri nitelendirir. Indian («Hintli») sözcüğünün kullanılması, kâşif Kristof Kolomb'un Amerika'nın doğu sahiline ulaştığında burayı Hindistan sanmasından kaynaklanır. ABD Nüfus Sayım Dairesi (United States Census Bureau) ülkedeki yerlileri American Indian and Alaska Native adı altında topluca ele alır ve American Indian («Amerikan Hintlisi») terimiyle Kıta ABDsi'ndeki yerliler (ki hepsi de Kızılderilidir) kastedilirken, Alaska Native («Alaska Yerlisi») terimi Alaska'daki yerlilerin tamamı (Aleutlar, Alaska Eskimoları, Alaska Kızılderilileri) için kullanılır. Kanada'da aboriginal peoples («yerli halklar») olarak adlandırılır ve hem Eskimo-Aleut halklarını (Inuit) hem de Kızılderilileri (First Nations) nitelendirir. Guyana'da Amerindian (< American Indian «Amerika Hintlisi») adı Kızılderililer anlamında kullanılır ve bu adlandırma diğer ülkelerde yaygın değildir. Bölge İspanyolcasında gündelik konuşma dilinde Indios («Hintliler») kullanılırken, yazı dilinde Amerindio (< American Indian «Amerika Hintlisi») ya da pueblos indígenas («yerli halklar») adı kullanılır. Arjantin'de ise daha çok aborígen («yerli») olarak adlandırılır. [kaynak]


KIZILDERELİ ŞEREF YASASI...
"Son ırmak kuruduğunda, son ağaç yok olduğunda, son balık öldüğünde; beyaz adam paranın yenmeyen bir şey olduğunu anlayacak.""Yeryüzüne iyi muamele et! O babanızın malı değil, onu çocuklarınızdan ödünç aldınız.""Hayvanlar olmadan insanlar nedir ki? Eğer bütün hayvanlar kaybolup giderse insanoğlu büyük bir ruh yalnızlığı içinde ölecektir. Hayvanlara ne olduysa insanlara da aynısı olur. her şey birbirine bağlıdır.

Yerkürenin başına gelen, yerkürenin çocuklarının da başına gelecektir.""Biz ağaçlara zarar vermek istemeyiz.
Ne zaman onları kesmemiz gerekse, önce onlara tütün ikram ederiz. Odunu asla ziyan etmeyiz, lazım olduğu kadar keser, kestiğimizin hepsini kullanırız. Eğer onların hislerini düşünmez ve kesmeden önce tütün ikram etmezsek, ormanın diğer bütün ağaçları gözyaşı dökecektir, bu da bizim kalbimizi yaralar.""Yanlışı gören ve önlemek için eli uzatmayan yanlışı yapan kadar suçludur.""Dünyadaki her şeyin bir sebebi vardır. Her bitki bir hastalığı tedavi etmek için büyür. Ve her insan bir görevle yaratılmıştır.""Nimette külfette 'Büyük Ruh' un elindedir. Bazen onun külfeti bizi nimetinden daha fazla akıllandırır.""Eğer sorsanız: 'Sessizlik nedir?' Cevap veririz: O Büyük Ruh' un sesidir.

Yine sorsanız: 'Sessizliğin meyveleri nelerdir?' Cevap veririz: Kendi kendini kontrol, gerçek cesaret demek olan metanet, sabır, vakar ve saygı.'""Gözlerde yaş yoksa ruh gökkuşağına sahip olamaz.""Eğer herkes bir başkası için bir şey yaparsa dünyada ihtiyaç içinde kimse kalmaz. Sadece bir kişiye yardım et! Şimdiki usul bu değil ama inanıyorum, insanlar bu yolu öğrenecekler.""Barış ve mutluluk her anda mevcuttur."

Barış ve mutluluk her adımdadır. Ruhun meseleleri için siyasi çözümler yoktur."Üç barış vardır: "

Birinci barış, en önemli barıştır; İnsan Ruhundadır o.İnsan, kainatla ve kainatın bütün güçleri ile olan ilişkisini, beraberliğini fark ettiğinde, kainatın merkezinde Büyük Ruh'un durulduğunu ve bu merkezin her yerde, her birimizin içinde olduğunu fark ettiğinde birinci barış sağlanmıştır. Bu gerçek barıştır, diğerleri sadece bunun akisleridir.

İkinci barış iki fert arasında olan barıştır.

Üçüncü barış ise iki millet arasında yapılır; Fakat hepsinden önce, anlamalısınız ki 'gerçek barış' dediğim birinci barış, insanın ruhundaki barış yoksa ne fertler ne de milletlerarasında barış olabilir.""İnsana tabiattan uzaklaştıkça kalbi katılaşır.""Ağlamaktan korkma! Zihindeki ıstırap veren düşünceler gözyaşı ile temizlenir.""Bir kere 'Al şunu' demek, iki kere 'Ben vereceğim' demekten iyidir.""Yağmur iyilerin üzerine de yağar, kötülerin de..""Her birimizin farklı bir rüya gördüğünü hatırlatmakta fayda var.""Yaşlılık ölüm kadar şerefli değildir. Yinede çok kimse onu ister. [kaynak]

2 yorum:

Adsız dedi ki...

Keşke insanoğlu kuralları ihlal etmekte bu kadar ısrarlı olmasa...

Nilgün Komar dedi ki...

sorma canım benim ah ahh diyoruz başka birşey diyemiyoruz...